Cái nhìn tươi mới

( 06-03-2018 - 12:58 PM ) - Lượt xem: 5552

 DO ART  Sau thời trung đại, tranh tôn giáo cũng vẫn phổ biến ở thời Phục hưng. Nhưng giờ đây, các nghệ sĩ vẽ những tích truyện Kinh thánh cổ xưa và quen thuộc bằng phong cách khác hẳn trước kia. Họ đưa câu chuyện về thời đại và đất nước của mình, dùng các kĩ thuật vẽ của thời Phục hưng như luật xa gần, khiến tác phẩm giống thật hơn.

 

Vẽ theo đơn đặt hàng

Hầu hết tranh tôn giáo thời Phục hưng đều được đặt vẽ riêng cho các nhà thờ. Nhà bảo trợ chi trả cho tác phẩm thường sẽ yêu cầu vẽ thêm vào tranh một số chi tiết, còn lại tùy ở sáng tạo của nghệ sĩ. Các nghệ sĩ khác nhau áp dụng phong cách rất khác nhau. 

 

Lễ rửa tội của đấng Kitô (Baptism of Christ, những năm 1450) của Piero della Francesca; màu keo trứng trên gỗ dương, 167 x 116 cm.Trong tranh đầy những chi tiết tả thực, từ hình ảnh phản chiếu trên mặt nước tới chú chim bồ câu được vẽ theo luật xa gần.

 

Piero đã vẽ khung cảnh trên cho một nhà nguyện ở quê hương ông tại Borgo San Sepolcro, miền bắc nước Ý. Nhà nguyện này tôn vinh Thánh John Baptist, nên rất có thể tác giả đã được yêu cầu vẽ cảnh Thánh John làm lễ rửa tội cho Jesus. Theo Kinh thánh, bối cảnh của câu chuyện là sông Jordan vùng Trung ĐÔng, nhưng Piero đã mang tích truyện đặt vào khung cảnh nước Ý. Thậm chí ông còn vẽ cả thành Borgo San Sepolcro ở phía xa trong tranh.

 

Công việc thiêng liêng

Một trong những tác phẩm vĩ đại nhất thời Phục hưng được vẽ trên trần Nhà nguyện Sistine ở Vatican (Ý) – nơi cư ngụ của Giáo hoàng. Đó là tác phẩm của Michelangelo Buonarroti – hay là Michelangelo thần thánh trong lòng người hâm mộ. Michelangelo phải nằm trên giàn giáo dựng dưới trần nhà thờ để vẽ và mất tới bốn năm trời mới hoàn thành bức tranh. Mỗi phần trên trần được vẽ riêng: màu sơn được vẽ thẳng trên lớp vữa còn ướt, khi trần khô hẳn sẽ không thể chỉnh sửa gì được. Đây là phương pháp nề họa (fresco). Phần chính của bức tranh thể hiện tích Chúa trời tạo ra con người trong Kinh thánh.

 

Cuộc sáng tạo Adam (Creation of Adam, 1508-12) của Michelangelo; nề họa, 280 x 570 cm. 

 

Những nhân vật vạm vỡ phản ánh sự thông hiểu của tác giả về điêu khắc và giải phẫu.

 

Trong hang đá

Leonardo da Vinci là một trong những họa sĩ được ưa thích nhất thời ấy – và ông không chỉ là nghệ sĩ, mà còn là nhà khoa học, nhà sáng chế. Ông vẽ bức Đức mẹ Đồng trinh trong hang đá cho một nhà thờ ở Milan (Ý). Tranh mô tả Đức mẹ Đồng trinh Mary đang quỳ trên một vùng sỏi đá, bên cạnh là một thiên thần và hai đứa trẻ - Chúa Jesus và Thánh John Baptist.

 

Đức mẹ Đồng trinh trong hang đá (The Virgin of the Rocks, khoảng 1508) của  Leonardo da Vinci; sơn dầu trên gỗ, 190 x 120 cm.

 

Thánh John vác cây thánh giá làm bằng sậy, một trong những biểu tượng truyền thống của ngài. Cây thánh giá không phải do Leonardo vẽ từ đầu mà được thêm vào sau này, rất có thể để tránh nhầm lẫn Thánh John và Chúa Jesus. Thánh John cũng cầm trong tay cuộn giấy ghi dòng chữ tiếng Latinh “Kìa, chiên con của Chúa trời”, ám chỉ Jesus.

Leonardo đã vận dụng những kiến thức thực vật học của mình để vẽ nên đám cây cỏ đầy tinh tế và chân thực. Ông cũng nghiên cứu luật xa gần, trong đó có thủ pháp phối cảnh không khí (aerial perspective) – dùng màu nhạt dần và ngả xanh về phía xa. Ông đã áp dụng thủ pháp này khi vẽ nước và đá ở nền với tông sáng và xanh hơn.

Khuôn mặt thiên thần và tấm voan mỏng tang được trau chuốt tuyệt đẹp. Leonardo đã nhấn nhá từng sợi tóc thiên thần bằng màu vàng óng. Ngược lại, đôi bàn tay nàng không được hoàn thiện, dù có thể chẳng ai để ý tới chi tiết đó khi bức tranh được thắp sáng dưới ánh nến trong nhà thờ.

 

Chuyên gia phác họa

Các bản vẽ của Leonardo cũng nổi tiếng không kém gì những bức tranh hoàn thiện. Trước khi bắt tay vào vẽ tranh, ông sẽ chuẩn bị các bản phác nguyên khổ. Những bản vẽ này được gọi là cartoon. Thật ra, đây cũng là nghĩa gốc của từ cartoon (mãi về sau, cartoon mới được dùng để chỉ tranh hoạt họa). Ngoài ra, Leonardo cũng vẽ phác thảo nhiều mẫu thiết kế máy móc và phát minh kì lạ.

 

Đức mẹ Đồng trinh và Chúa hài đồng cùng Thánh Anne và Thánh John Baptist (The Virgin and Child with St. Anne and St. John Baptist, khoảng 1507-08) của Leonardo da Vinci; than, phấn đen và phấn trắng trên giấy màu, 142 x 105 cm.

 

Leonardo đã dùng phấn và than để tạo ra bức vẽ có phần bóng đổ tinh tế này. Đây là bản vẽ nghiên cứu cho một bức tranh mà tiếc thay, ông chẳng bao giờ sắp xếp được thời gian để thực hiện.

 

 

Đến với Nghệ Thuật - Rosie Dickins

Vũ Hiển & Phạm Quỳnh Châu dịch

 

Nghệ thuật khác

Giả mạo

Nghệ thuật luôn là thứ đắt đỏ. Những bức tranh nổi tiếng thường có giá hàng triệu đôla, những tên tuổi như Vincent van Gogh đóng góp khá nhiều vào loạt tác phẩm đắt giá...

Tiếng tăm và tiền tài

Các tác phẩm nghệ thuật thường được bán với mức giá ngất ngưởng, một sự thể khiến nhiều người thấy khó hiểu, thậm chí là tức giận. Lí giải chuyện này thật phức tạp. Nghệ thuật...

Bảo quản tranh

Hầu như mọi thứ đều hư hại dần theo thời gian, tranh cũng không là ngoại lệ. Chất liệu làm nên tranh có thể cong vênh, nứt rạn và thôi màu, biến đổi hoàn toàn bức tranh, thậm chí...

Chất liệu của nghệ sĩ

Chất liệu và kĩ thuật của giới họa sĩ đã thay đổi ghê gớm qua từng thế kỉ, từ những màu sắc phải kì công tự chế đến những màu sơn hiện đại bóp phẳng ra từ tuýp. Phần này sẽ...

Ta với ta

Chân dung tự họa phổ biến trong giới nghệ sĩ ít nhất đã 500 năm nay, từ khi những tấm gương loại tốt ra đời. Nhưng hiện giờ, khi nhiếp ảnh chân dung quá phổ biến, họ không còn quan tâm đến chuyện...

Chụp ảnh

Nhiều người băn khoăn liệu nhiếp ảnh có thực sự là nghệ thuật không, một phần vì nó phụ thuộc vào những quy trình hóa học hơn là kĩ thuật dùng cọ vẽ. Nhưng ảnh vẫn cần được sáng...

Quan hệ kiểu mẫu

Theo một số nghệ sĩ và phê bình gia, đặc biệt là những nhà hoạt động nữ quyền, vai trò của phụ nữ trong nghệ thuật đã trở thành một vấn đề chính trị phiền toái và bị tảng...

Những góc nhìn tôn giáo

Mặc dù nhiều nghệ sĩ sử dụng chất liệu và kĩ thuật chư từng xuất hiện trước đây, tác phẩm của họ vẫn thường khai thác những chủ đề từ quá khứ. Từ khoảng thế kỉ thứ 5, Cơ Đốc Giáo đã...

Bên ngoài phòng trưng bày

Nhiều tác phẩm nghệ thuật hiện đại lôi nghệ thuật ra khỏi phòng triển lãm, đến những nơi mà bình thường ta không nghĩ tới – từ nông thôn xa xôi hẻo lánh đến phố xá đông...

Vật chất tối lạnh

Tác phẩm sắp đặt Vật chất tối lạnh của nghệ sĩ người Anh Cornelia Parker là một đống những mảnh vụn treo lơ lửng bằng dây trong suốt giữa căn phòng tối. Một bóng đèn độc nhất chiếu sáng ở chính...

Vượt ngoài khuôn khổ

Với nhiều nghệ sĩ những năm 1960-70, điêu khắc và hội họa truyền thống trở nên quá hạn chế. Họ muốn làm ra những tác phẩm có thể mở rộng biên giới của khái niệm nghệ thuật – và...

Những gương mặt nổi tiếng

Pop art lấy rất nhiều chất liệu từ văn hóa đại chúng, vì thế không ngạc nhiên khi nó thường giới thiệu những gương mặt nổi tiếng từ phim ảnh và nhạc pop. Nhưng mối quan hệ giữa nghệ sĩ và ngôi...

Vệt tóe lớn

Bức Vệt tóe lớn nắm bắt khoảnh khắc một người nhảy xuống bể bơi xanh ngắt dưới bầu trời lung linh màu lam ngọc. Cảm hứng vẽ nên nhiều bức tranh đầy màu sắc và lí tưởng về cuộc sống...

Nghệ thuật đại chúng

Kỉ nguyên hậu chiến chứng kiến sự bùng nổ của hàng hóa sản xuất hàng loạt và giải trí đại chúng. Điều này khơi dậy một nền văn hóa mới được đại chúng (pop-culture). Nhiều nghệ...

Ngoài phố

Khi thế kỉ 20 dần trôi đi, cách nhìn của người ta về thành thị đã thay đổi. Nỗi hào hứng ban đầu của những nhóm như Vị lai đã bị dập tắt sau cuộc suy thoái kinh tế và hậu quả của...

Định hình

Trong những năm 1930-40, một loại hình điêu khắc mới nổi lên ở Châu Âu. Đi tiên phong trong phong cách này là hai nghệ sĩ trẻ người Anh: Henry Moore và Barbara Hepwworth. Họ tạo nên những tác...

New York, New York

Vào những năm  1940-50, một nhóm họa sĩ New York bắt đầu gặt hái danh tiếng khắp thế giới nhờ một loại hình nghệ thuật mới, gọi là Biểu tượng Trừu tượng. Điểm chung gắn kết họ không phải một phong...

Thời hậu chiến

Thế chiến 2 chứng kiến rất nhiều điều khủng khiếp, từ giao tranh khốc liệt và dội bom dân thường cho đến tàn sát có hệ thống hàng triệu người trong các trại tập trung Quốc xã. Kinh hoàng và...

Sức mạnh của sự thuyết phục

Suốt một thời gian dài, nghệ sĩ và chính quyền sử dụng nghệ thuật như một hình thức phản kháng hoặc tuyên truyền, cố gắng nhào nặn tư tưởng của con người. Những hình ảnh có sức thuyết...

Xây dựng tương lai

Nhiều quốc gia cần tái thiết sau những hỗn loạn và tàn phá của Thế chiến 1. Trong những năm tiếp đó, số đông nghệ sĩ bắt đầu quan tâm đến kiến trúc và thiết kế. Kết hợp nghệ thuật với...