Chạy trốn tất cả

( 22-03-2018 - 01:12 AM ) - Lượt xem: 2969

 DO ART  Dù một số họa sĩ thế kỉ 19 tìm được cảm hứng từ các đô thị, nhưng những người khác lại chối bỏ đời sống thành thị. Họ khao khát một dạng thức sống giản đơn và mang đậm tính truyền thống – nỗi khát khao này được phản ánh trong tranh, họ mô tả những phong cảnh tưởng tượng hoặc các khung cảnh thiên nhiên đẹp hoàn hảo.

 

Về nơi thôn dã

Họa sĩ người Pháp Paul Cézanne cố gắng tạo dựng tên tuổi mình ở Paris nhưng không thành công lắm. Bởi thế, ông về quê nhà Provence, ở miền nam nước Pháp, vui với cảnh thôn quê êm đềm. Tránh xa khỏi các nhà phê bình, ông vẽ hết bức này đến bức khác, lấy cảm hứng từ phong cảnh địa phương, đặc biệt là ngọn núi Sainte – Victoire.

 

Núi Sainte – Victoire nhìn từ con đường đến Tholonet (Sainte – Victoire Mountain Seen from the Road to Tholonet, những năm 1880) của Paul Cézanne; sơn dầu trên toan, 78 x 99 cm. Cézanne rất thích vẽ ngọn núi này, bởi vẻ vững chãi của nó, cũng là phẩm chất mà ông đau đáu kiếm tìm trong tranh. Ông nói ông muốn sáng tạo nên thứ nghệ thuật  “vững chắc và bền lâu”. Ban đầu, phong cách của ông không được ưa chuộng. Nhưng đến những năm 1890, ông bắt đầu được ngưỡng mộ và gây ảnh hưởng lớn đến lớp nghệ sĩ trẻ.

 

Địa đàng trần thế

Paul Gauguin cũng rời bỏ Paris để tìm về cuộc sống thôn dã, đầu tiên là ở ngôi làng Pont – Aven và tiếp đến là ở cùng với van Gogh tại Arles. Sau đó, trong quá trình kiếm tìm chốn thiên đường trên mặt đất, Gauguin đã du hành tới Nam Thái Bình Dương, kiếm sống bằng cách bán tranh giá rẻ.

Gauguin định cư tại đảo Tahiti. Tại đây, lánh xa khỏi những tác động của đô thị, ông đã phát triển một phong cách vẽ thô ráp có chủ đích, lấy cảm hứng từ nghệ thuật truyền thống vùng Thái Bình Dương. Ông đơn giản hóa các hình khối và dát phẳng khung cảnh, không tuân theo luật xa gần (bạn có thể thấy trong bức Faa Iheihe). Như nhiều tác phẩm khác của ông, bức tranh này cũng thể hiện cảnh con người sống hòa hợp với thiên nhiên.

 

Faa Iheihe (1898) của Paul Gauguin; sơn dầu trên toan, 54 x 170 cm. Tiêu đề của bức tranh rất có thể mang nghĩa là làm đẹp, tô điểm hoặc trang điểm, kiểu trưng diện cho một dịp đặc biệt nào đó. Gauguin đam mê nghệ thuật cổ truyền, các hình khối trong bức họa này lấy cảm hứng từ diềm gờ chạm khắc truyền thống thường thấy tại các đảo ở Thái Bình Dương. Vài nhân vật cũng được sao chép từ các diềm gờ.

 

 

Du hành tưởng tượng

Henri Rousseau vốn là một nhân viên thuế quan, nhưng hễ có thời gian rảnh là ông lại vẽ tranh. Dù sống cuộc đời bình lặng, chưa từng đi xa khỏi quê nhà, ông vẫn tạo ra những chuyến du hành tưởng tượng, ông đã vẽ nên những khung cảnh hoang dã dựa vào các cây và con mà ông nhìn thấy trong công viên, sở thú, hoặc đọc qua sách vở.

Có lẽ bởi tất cả đều bắt nguồn từ tưởng tượng, nên tranh của Rousseau thường ẩn chứa vẻ lạ lùng như mơ. Các nhà phê bình thời đó đã cười nhạo phong cách vẽ tự-học, giản đơn của ông và coi ông là tay mơ. Tuy nhiên, cũng có vài nghệ sĩ tới tỏ lòng mến mộ ông, gồm những nghệ sĩ theo trường phái Siêu thực (xem bài Trong mơ) và Pablo Picasso, người đã tổ chức một bữa tối trang trọng để tôn vinh ông (xem bài Cách nhìn khác biệt).

 

Hổ trong bão nhiệt đới – Ngạc nhiên chưa? (Tiger in a Tropical Storm – Surprised!, 1891) của Henri Rousseau, biệt danh là Douanier Rousseau (Douanier trong tiếng Pháp nghĩa là nhân viên thuế quan), sơn dầu trên toan, 130 x 162 cm. Đám cây ở phía dưới bức tranh được vẽ dựa vào các loại cây cảnh trồng trong nhà. Nhưng Rousseau đã vẽ lớn hơn nhiều, bởi thế trông chúng như những cây rừng kì lạ từ một vùng hoang dại xa xôi nào đó.

 

Đến với Nghệ Thuật - Rosie Dickins

Vũ Hiển & Phạm Quỳnh Châu dịch

Nghệ thuật khác

Giả mạo

Nghệ thuật luôn là thứ đắt đỏ. Những bức tranh nổi tiếng thường có giá hàng triệu đôla, những tên tuổi như Vincent van Gogh đóng góp khá nhiều vào loạt tác phẩm đắt giá...

Tiếng tăm và tiền tài

Các tác phẩm nghệ thuật thường được bán với mức giá ngất ngưởng, một sự thể khiến nhiều người thấy khó hiểu, thậm chí là tức giận. Lí giải chuyện này thật phức tạp. Nghệ thuật...

Bảo quản tranh

Hầu như mọi thứ đều hư hại dần theo thời gian, tranh cũng không là ngoại lệ. Chất liệu làm nên tranh có thể cong vênh, nứt rạn và thôi màu, biến đổi hoàn toàn bức tranh, thậm chí...

Chất liệu của nghệ sĩ

Chất liệu và kĩ thuật của giới họa sĩ đã thay đổi ghê gớm qua từng thế kỉ, từ những màu sắc phải kì công tự chế đến những màu sơn hiện đại bóp phẳng ra từ tuýp. Phần này sẽ...

Ta với ta

Chân dung tự họa phổ biến trong giới nghệ sĩ ít nhất đã 500 năm nay, từ khi những tấm gương loại tốt ra đời. Nhưng hiện giờ, khi nhiếp ảnh chân dung quá phổ biến, họ không còn quan tâm đến chuyện...

Chụp ảnh

Nhiều người băn khoăn liệu nhiếp ảnh có thực sự là nghệ thuật không, một phần vì nó phụ thuộc vào những quy trình hóa học hơn là kĩ thuật dùng cọ vẽ. Nhưng ảnh vẫn cần được sáng...

Quan hệ kiểu mẫu

Theo một số nghệ sĩ và phê bình gia, đặc biệt là những nhà hoạt động nữ quyền, vai trò của phụ nữ trong nghệ thuật đã trở thành một vấn đề chính trị phiền toái và bị tảng...

Những góc nhìn tôn giáo

Mặc dù nhiều nghệ sĩ sử dụng chất liệu và kĩ thuật chư từng xuất hiện trước đây, tác phẩm của họ vẫn thường khai thác những chủ đề từ quá khứ. Từ khoảng thế kỉ thứ 5, Cơ Đốc Giáo đã...

Bên ngoài phòng trưng bày

Nhiều tác phẩm nghệ thuật hiện đại lôi nghệ thuật ra khỏi phòng triển lãm, đến những nơi mà bình thường ta không nghĩ tới – từ nông thôn xa xôi hẻo lánh đến phố xá đông...

Vật chất tối lạnh

Tác phẩm sắp đặt Vật chất tối lạnh của nghệ sĩ người Anh Cornelia Parker là một đống những mảnh vụn treo lơ lửng bằng dây trong suốt giữa căn phòng tối. Một bóng đèn độc nhất chiếu sáng ở chính...

Vượt ngoài khuôn khổ

Với nhiều nghệ sĩ những năm 1960-70, điêu khắc và hội họa truyền thống trở nên quá hạn chế. Họ muốn làm ra những tác phẩm có thể mở rộng biên giới của khái niệm nghệ thuật – và...

Những gương mặt nổi tiếng

Pop art lấy rất nhiều chất liệu từ văn hóa đại chúng, vì thế không ngạc nhiên khi nó thường giới thiệu những gương mặt nổi tiếng từ phim ảnh và nhạc pop. Nhưng mối quan hệ giữa nghệ sĩ và ngôi...

Vệt tóe lớn

Bức Vệt tóe lớn nắm bắt khoảnh khắc một người nhảy xuống bể bơi xanh ngắt dưới bầu trời lung linh màu lam ngọc. Cảm hứng vẽ nên nhiều bức tranh đầy màu sắc và lí tưởng về cuộc sống...

Nghệ thuật đại chúng

Kỉ nguyên hậu chiến chứng kiến sự bùng nổ của hàng hóa sản xuất hàng loạt và giải trí đại chúng. Điều này khơi dậy một nền văn hóa mới được đại chúng (pop-culture). Nhiều nghệ...

Ngoài phố

Khi thế kỉ 20 dần trôi đi, cách nhìn của người ta về thành thị đã thay đổi. Nỗi hào hứng ban đầu của những nhóm như Vị lai đã bị dập tắt sau cuộc suy thoái kinh tế và hậu quả của...

Định hình

Trong những năm 1930-40, một loại hình điêu khắc mới nổi lên ở Châu Âu. Đi tiên phong trong phong cách này là hai nghệ sĩ trẻ người Anh: Henry Moore và Barbara Hepwworth. Họ tạo nên những tác...

New York, New York

Vào những năm  1940-50, một nhóm họa sĩ New York bắt đầu gặt hái danh tiếng khắp thế giới nhờ một loại hình nghệ thuật mới, gọi là Biểu tượng Trừu tượng. Điểm chung gắn kết họ không phải một phong...

Thời hậu chiến

Thế chiến 2 chứng kiến rất nhiều điều khủng khiếp, từ giao tranh khốc liệt và dội bom dân thường cho đến tàn sát có hệ thống hàng triệu người trong các trại tập trung Quốc xã. Kinh hoàng và...

Sức mạnh của sự thuyết phục

Suốt một thời gian dài, nghệ sĩ và chính quyền sử dụng nghệ thuật như một hình thức phản kháng hoặc tuyên truyền, cố gắng nhào nặn tư tưởng của con người. Những hình ảnh có sức thuyết...

Xây dựng tương lai

Nhiều quốc gia cần tái thiết sau những hỗn loạn và tàn phá của Thế chiến 1. Trong những năm tiếp đó, số đông nghệ sĩ bắt đầu quan tâm đến kiến trúc và thiết kế. Kết hợp nghệ thuật với...