( 23-04-2018 - 11:43 PM ) - Lượt xem: 3216
Cuối thập niên 1970 đầu 1980, nghệ sĩ người Mỹ Cindy Sherman thực hiện một loạt hình ảnh có tên là Ảnh phim không đề. Các tấm hình này không được cắt ra từ phim, nhưng được đánh sáng và bố cục đậm chất điện ảnh. Sherman chia sẻ rằng các tác phẩm này lấy cảm hứng từ những tấm hình quảng cáo phim. Bà đích thân xuất hiện trong mỗi bức hình, hóa trang như một diễn viên Hollywood đang sắm một vai sáo mòn nào đó, như tình nhân chạy trốn hay cô nàng nội trợ trẻ tuổi. Nhiều người cho rằng bộ ảnh này nhằm lôi kéo người ta chú ý đến những thành kiến về phụ nữ thể hiện qua phim. Nhưng khác với ảnh cắt từ phim, không có câu chuyện cố định nào đằng sau những tấm hình này, mà tùy người xem muốn diễn giải sao cũng được.
Ảnh phim không đề số 48 (Untitled Film Still #48, 1979) của Cindy Sherman; ảnh in trên giấy, 76 x 102 cm.
Cũng như Sherman, hai nghệ sĩ người Anh Gilbert và George tự biến mình thành đối tượng sáng tác nghệ thuật. Từ năm 1970,họ tự xưng là “tượng sống”. Sau đó, họ bắt đầu chụp ảnh bản thân. Bộ đôi nghệ sĩ được biết đến vì tạo nên những tác phẩm sắp đặt hình ảnh dạng những ô lưới mắt vuông khổng lồ, rực rỡ, trông như những ô cửa sổ kính màu thời hiện đại.
Tấm Hạnh phúc nằm trong loạt ảnh Những nỗi sợ hiện đại (Modern Fears), ra đời đầu thập niên 1980. Loạt ảnh mô tả cuộc sống thường nhật của bộ đôi nghệ sĩ, bao gồm những lo sợ, ảo tưởng và các tâm trạng khác nhau.
Hạnh phúc (Happy, 1980) của Gilbert và George; ảnh in trên giấy, 242 x 201 cm.
Hình trên, Gilbert và George trưng hai bộ mặt quái dị - dù có tựa đề Hạnh phúc, các gương mặt trong ảnh chẳng có vẻ gì là hạnh phúc. Khuôn mặt màu vàng trông lo âu và sợ hãi, khuôn mặt màu đỏ nhìn như một sinh vật trong phim kinh dị - hai bộ mặt được hắt sáng từ dưới lên, tạo nên phần bóng đổ tà ác. Nhưng nhiều khán giả lại rất mê phim kinh dị, nên phải chăng bức ảnh chủ đích khiến người xem hạnh phúc vì gợi lên cảm giác rụng rợn tương tự?
Tác phẩm Mẹ tôi, Los Angeles, tháng 12 năm 1982 (My Mother, Los Angeles, Dec 1982) của David Hockney; cắt dán ảnh, 135 x 99 cm. Chú ý sự thay đổi của màu sắc và góc độ ở vùng chồng lấn giữa các bức ảnh. Tấm thảm chuyển từ màu vàng mù tạt sang nâu đỏ hoặc be, cho ta thấy sự vật có thể biến đổi ra soa trong những bức ảnh khác nhau.
David Hockney thực hiện những tác phẩm cắt dán ảnh cỡ lớn mà ông đặt tên là “đa hình”, được tạo nên từ hàng chục, thậm chí hàng trăm bức ảnh riêng lẻ. Ông kết hợp chúng một cách đứt gãy có tính toán, đôi khi chồng lên nhau, đôi khi để hổng – như bức chân dung về mẹ. Mỗi bức ảnh cho ta một góc nhìn hơi khác về khung cảnh, vì thế có những chỗ nhảy cảnh hoặc méo mó lạ lùng, cùng những biến chuyển đột ngột về màu sắc. Hockney liên hệ kĩ thuật này với trường phái Lập thể.
Như một bức họa Lập thể, tác phẩm thể hiện đối tượng từ nhiều góc nhìn, thế nên ta thấy các chi tiết rời rạc, hơn là một chỉnh thể thống nhất. Nó cũng cho ta thấy tính bất toàn của mỗi hình ảnh riêng rẽ, Hockney đã khắc phục hạn chế đó bằng cách kết hợp nhiều góc nhìn. Bạn ngắm kĩ tác phẩm trên mà xem: ta có thể thấy cả chân của nghệ sĩ phía dưới và trần nhà phí trên – rộng rãi và bao quát hơn rất nhiều so với một bức hình đơn độc.
Đến với Nghệ Thuật - Rosie Dickins
Vũ Hiển & Phạm Quỳnh Châu dịch
Nghệ thuật luôn là thứ đắt đỏ. Những bức tranh nổi tiếng thường có giá hàng triệu đôla, những tên tuổi như Vincent van Gogh đóng góp khá nhiều vào loạt tác phẩm đắt giá...
Các tác phẩm nghệ thuật thường được bán với mức giá ngất ngưởng, một sự thể khiến nhiều người thấy khó hiểu, thậm chí là tức giận. Lí giải chuyện này thật phức tạp. Nghệ thuật...
Hầu như mọi thứ đều hư hại dần theo thời gian, tranh cũng không là ngoại lệ. Chất liệu làm nên tranh có thể cong vênh, nứt rạn và thôi màu, biến đổi hoàn toàn bức tranh, thậm chí...
Chất liệu và kĩ thuật của giới họa sĩ đã thay đổi ghê gớm qua từng thế kỉ, từ những màu sắc phải kì công tự chế đến những màu sơn hiện đại bóp phẳng ra từ tuýp. Phần này sẽ...
Chân dung tự họa phổ biến trong giới nghệ sĩ ít nhất đã 500 năm nay, từ khi những tấm gương loại tốt ra đời. Nhưng hiện giờ, khi nhiếp ảnh chân dung quá phổ biến, họ không còn quan tâm đến chuyện...
Theo một số nghệ sĩ và phê bình gia, đặc biệt là những nhà hoạt động nữ quyền, vai trò của phụ nữ trong nghệ thuật đã trở thành một vấn đề chính trị phiền toái và bị tảng...
Mặc dù nhiều nghệ sĩ sử dụng chất liệu và kĩ thuật chư từng xuất hiện trước đây, tác phẩm của họ vẫn thường khai thác những chủ đề từ quá khứ. Từ khoảng thế kỉ thứ 5, Cơ Đốc Giáo đã...
Nhiều tác phẩm nghệ thuật hiện đại lôi nghệ thuật ra khỏi phòng triển lãm, đến những nơi mà bình thường ta không nghĩ tới – từ nông thôn xa xôi hẻo lánh đến phố xá đông...
Tác phẩm sắp đặt Vật chất tối lạnh của nghệ sĩ người Anh Cornelia Parker là một đống những mảnh vụn treo lơ lửng bằng dây trong suốt giữa căn phòng tối. Một bóng đèn độc nhất chiếu sáng ở chính...
Với nhiều nghệ sĩ những năm 1960-70, điêu khắc và hội họa truyền thống trở nên quá hạn chế. Họ muốn làm ra những tác phẩm có thể mở rộng biên giới của khái niệm nghệ thuật – và...
Pop art lấy rất nhiều chất liệu từ văn hóa đại chúng, vì thế không ngạc nhiên khi nó thường giới thiệu những gương mặt nổi tiếng từ phim ảnh và nhạc pop. Nhưng mối quan hệ giữa nghệ sĩ và ngôi...
Bức Vệt tóe lớn nắm bắt khoảnh khắc một người nhảy xuống bể bơi xanh ngắt dưới bầu trời lung linh màu lam ngọc. Cảm hứng vẽ nên nhiều bức tranh đầy màu sắc và lí tưởng về cuộc sống...
Kỉ nguyên hậu chiến chứng kiến sự bùng nổ của hàng hóa sản xuất hàng loạt và giải trí đại chúng. Điều này khơi dậy một nền văn hóa mới được đại chúng (pop-culture). Nhiều nghệ...
Khi thế kỉ 20 dần trôi đi, cách nhìn của người ta về thành thị đã thay đổi. Nỗi hào hứng ban đầu của những nhóm như Vị lai đã bị dập tắt sau cuộc suy thoái kinh tế và hậu quả của...
Trong những năm 1930-40, một loại hình điêu khắc mới nổi lên ở Châu Âu. Đi tiên phong trong phong cách này là hai nghệ sĩ trẻ người Anh: Henry Moore và Barbara Hepwworth. Họ tạo nên những tác...
Vào những năm 1940-50, một nhóm họa sĩ New York bắt đầu gặt hái danh tiếng khắp thế giới nhờ một loại hình nghệ thuật mới, gọi là Biểu tượng Trừu tượng. Điểm chung gắn kết họ không phải một phong...
Thế chiến 2 chứng kiến rất nhiều điều khủng khiếp, từ giao tranh khốc liệt và dội bom dân thường cho đến tàn sát có hệ thống hàng triệu người trong các trại tập trung Quốc xã. Kinh hoàng và...
Suốt một thời gian dài, nghệ sĩ và chính quyền sử dụng nghệ thuật như một hình thức phản kháng hoặc tuyên truyền, cố gắng nhào nặn tư tưởng của con người. Những hình ảnh có sức thuyết...
Nhiều quốc gia cần tái thiết sau những hỗn loạn và tàn phá của Thế chiến 1. Trong những năm tiếp đó, số đông nghệ sĩ bắt đầu quan tâm đến kiến trúc và thiết kế. Kết hợp nghệ thuật với...
Thời hậu chiến ở Paris, một nhóm họa sĩ và văn sĩ, đứng đầu là nhà thơ Andre Breton, bắt đầu tạo nên những tác phẩm lạ lùng như mơ. Họ muốn phản kháng thế giới duy lí thường nhật bằng...