DO ART  Để bắt đầu một bức vẽ chân dung tốt ta cần chuẩn bị khá nhiều kiến thức nền tảng, bao gồm kiến thức về bố cục, tỉ lệ, trục, phương pháp lên bóng theo thứ tự, cách đan nét… Trong đó, việc dựng hình là quan trọng nhất vì nếu dựng hình không tốt thì dù có tả bóng đẹp đến mấy thì cũng chỉ đánh bóng dựa trên một cái khuôn méo mó xấu xí mà thôi. Trong phần dựng hình thì yếu tố nào cũng quan trọng, nhưng để ý của chúng tôi sau bao nhiêu năm đi dạy thì yếu tố học viên hay vướng mắc và sai sót nhiều nhất chính là trục của khối.

Để thể hiện được yếu tố này rõ ràng hơn, hôm nay DoArt thực hiện bức vẽ chân dung với góc nhìn từ dưới nhìn lên nhằm diễn giải cho người xem hiểu vấn đề này một cách khái quát.

Bước 1:

- Xác định bố cục vừa vặn trong khổ giấy mà ta chuẩn bị vẽ. Trước khi vẽ nên quan sát sơ qua khuôn mặt người mẫu để hình dung trong đầu dạng khuôn hình của người mẫu như thế nào, sau đó mới sơ phác ra trên giấy. Nếu cẩn thận hơn nữa, có thể kí họa tại một góc nhỏ của tờ giấy cho chắc.

- Sau khi sơ phác xong bắt đầu đi sâu vào chi tiết ngũ quan. Nhưng trước khi vẽ ngũ quan nên xác định kĩ phần trục ngang gương mặt mẫu như thế nào để tránh sai sót sau này bằng cách gióng trục vào các hướng lớn của ngũ quan, vd như trục mắt, trục chân mày, trục mũi, trục miệng. Đồng thời áp dụng công thức tỉ lệ chân dung người hoàn chỉnh để so sánh với tỉ lệ chân dung của người mẫu nhằm phác ra vị trí ngũ quan của họ. Ở bước này nên vẽ kĩ và cẩn thận bởi vì trục mặt của mẫu không dễ xác định đúng (do góc nhìn).

- Có thể biết trước được góc từ dưới nhìn lên, tất cả các trục ngang sẽ có điểm tụ đi xuống đường tầm mắt. Đây là kiến thức cơ bản được học ngay từ những bài vẽ đầu tiên, nhưng vấn đề ở chỗ là đa phần học viên đều hời hợt bỏ quên chúng vì nhiều lí do. Nguyên tắc của khối là 2 mặt trái phải khi xuất hiện các trục ngang ở cả 2 mặt, thì chúng sẽ có xu hướng tụ về 2 điểm tụ 2 bên của đường tầm mắt. Chưa hết, nếu góc nhìn quá thấp so với mẫu lúc ấy sẽ xuất hiện điểm tụ thứ 3, đó là điểm tụ hướng lên cao so với trục dọc của tầm mắt của người vẽ. Cũng may là góc nhìn ở đây không quá thấp so với mẫu, nên điểm tụ thứ 3 này chưa đủ để xác định rõ.

- Sau khi xác định trục ngang cho ngũ quan xong, ta xác định trục dọc rồi phân diện cho mẫu thật kĩ.

Bước 2:

- Chuốt chì nhọn để đan nét sáng tối lớn rõ ràng trên bài vẽ.

- Nên lên sắc độ đậm nhạt có độ tương phản rõ ràng. Những phần như tóc, lông mày, mắt, áo nên cho đậm hơn da người một chút.

- Tranh thủ vẽ không gian nền ngay từ ban đầu vì bài vẽ có không gian sẽ tăng thêm độ tương phản sẽ làm cho bài vẽ hoàn thiện hơn, đồng thời làm cho bức tranh nhìn thêm tình cảm.

- Để vẽ chân dung có hồn chúng ta nên tập trung công lực vào đôi mắt và những cử chỉ nho nhỏ đặc trưng của nhân vật nhiều 1 chút. Ở đây chúng tôi thích mái tóc và đôi mắt của người mẫu, đôi mắt nhìn thẳng trông có vẻ nghiêm túc, góc nhìn nghiêng từ dưới lên tạo thành dáng vẻ bất cần cộng thêm mái tóc hợp mốt hơi trẻ, cộng thêm một số chi tiết nhỏ khác. Bắt được những đặc điểm này là bạn đã thành công trong việc xây dựng nên tính cách của nhân vật cho bức vẽ của mình rồi.

Bước 3:

- Tăng đậm diện tối của bức vẽ sao cho độ tương phản càng rõ càng tốt. Chỉ cần nhấn nhá độ đậm ở những vùng đỉnh khối sau đó buông mờ ra vùng không gian phía sau cũng đủ để bài vẽ trở nên chắc chắn về khối.

- Lưu ý nên chuốt chì nhọn để đan nét rõ ràng, không nên để chì quá cùn vì sẽ dễ bị bết bài vẽ.

- Tăng đậm tóc, tóc được vẽ theo quy luật khối cầu là đủ để thể hiện độ cong mềm mại.

- Diện tối của góc chính diện nhiều hay ít tùy thuộc vào hướng của nguồn sáng. Ở đây, do nguồn sáng chiếu từ góc chếch ¾ nên diện tích của mặt tối trên gương mặt người mẫu ít và gắt nên độ phản quang không được nhiều cho lắm.

- Đối với ánh sáng như thế này, để tả khối và chiều sâu của diện sáng cho tốt chúng ta cần phải nắm vững về quy luật khối. Dùng chì nhạt độ tập trung đánh ở những vùng lõm của khối trước rồi mới đánh những vùng lồi ra sau.

Bước 4:

- Sử dụng chì 4b để nhấn đậm những chỗ đỉnh khối trên gương mặt, lông mày, tóc...

- Vẽ kĩ những phần trong tối như mắt, cánh mũi, môi, yết hầu mà bước 3 chưa thực hiện. Lưu ý giữ tương quan sáng tối đã thực hiện ngay từ bước 1 đến bước 4.

- Phần áo của người mẫu là màu sáng gần bằng độ với da người nên không cần phải diễn tả nhiều nếu muốn.

- Diện sáng của khối ta nên lên độ đậm vừa phải để đừng tranh chấp với diện tối, cũng như không để bài vẽ bị loạn sáng.

- Để tả tóc của người mẫu, đầu tiên chúng ta phải tăng đậm những phần tối của tóc lên một độ đậm vừa đủ đã. Do tóc của mẫu được vuốt keo nên khá bóng ở những chỗ bắt sáng, vì vậy ta tập trung đánh tối ở những phần chân tóc và ngọc tóc là chủ yếu (đối với phần tóc mai cũng vậy). Sau khi tăng đậm xong ta dùng gôm cứng gọt sáng lại những phần tóc bắt sáng đồng thời diễn tả độ cong của khối tóc luôn.

- Để ý tóc mẫu có chia ra làm hai lọn trước và sau, chúng tôi chỉ tập trung tả chi tiết phần lọn trước, còn phần lọn sau chúng tôi cho nhòa vào không gian xa là được.

DoArt xin chúc các bạn có một bài vẽ Chân dung đẹp!

Ban biên tập DoArt