Những ý tưởng viển vông

( 13-03-2018 - 10:10 PM ) - Lượt xem: 2850

 DO ART  Đầu thế kỉ 18, một phong cách hội họa mới và tao nhã có tên Rococo xuất hiện ở Pháp. Không giống nền nghệ thuật giàu kịch tính, đậm tính răn dạy của thế kỉ trước, những bức họa Rococo chỉ để làm đẹp và tiêu khiển. Tranh vẽ các nhân vật yêu kiều đang thư giãn giữa cảnh trí mộng mơ – khung cảnh có chút hời hợt và phù phiếm so với chuẩn mực ngày nay. Phong cách hội họa này lan mạnh trong giới quý tộc của triều đình Pháp khi đó. Nhưng nó đã “lỗi mốt” vào cuối thế kỉ 18, khi Cách mạng Pháp nổ ra, mang đến cái kết đột ngột và đẫm máu cho lối sống xa hoa của giới quyền quý.

 

Qua ngày đoạn tháng

Về cơ bản, những bức họa Rococo miêu tả giới quý tộc đang tận hưởng lạc thú. Đa số họ đều có cuộc sống nhàn nhã và điều này được thể hiện qua tranh. Bởi thế mà khung cảnh trong tranh là cuộc hội họp của nhóm người ăn bận hợp thời, chơi nhạc, nhảy nhót, đi cắm trại, và thường rất vui vẻ.

Những khung cảnh tiêu khiển tao nhã này đôi khi được gọi là bữa tiệc tình tứ (fêtes galantes). Nhưng chúng thường khác xa với cảnh thực. Khung cảnh trong tranh luôn luôn đặt ở những bối cảnh tưởng tượng được lí tưởng hóa, và vẽ bằng những gam màu nhẹ nhàng, đẹp mắt. 

 

Cung bậc tình yêu  (The scale of love, 1715-18) của Jean – Antoine Watteau; sơn dầu trên toan, 51 x 60 cm.

 

Tình yêu và hòa hợp

Một trong những nghệ sĩ đầu tiên và có ảnh hưởng nhất của trường phái Rococo là họa sĩ người Pháp Jean-Antoine Watteau. Tranh của ông thường mang chủ đề tình yêu. Bức Cung bậc tình yêu khắc họa đôi tình nhân đang ngồi trong rừng. Người đàn ông bận trang phục hồng rất cảnh vẻ, đang chơi đàn ghi ta, trong khi cô gái cầm cuốn nhạc phổ. Watteau đã vẽ góc của cây đàn ghi-ta trên tay người đàn ông  dóng thẳng với đường chân của cô gái trong lớp váy, tạo ra mối liên kết trực quan mạnh mẽ giữa hai người. Tiêu đề bức họa chỉ sự gắn kết truyền thống giữa tình yêu và âm nhạc. Sự hòa âm êm ái trong âm nhạc thường được ví von với cảm xúc đồng điệu trong tình yêu đôi lứa. 

 

Xem thêm bài Hòa bình và chiến tranh

 

Thời giờ thấm thoắt thoi đưa

 

Ẩn dụ với thần Vệ Nữ và thần thời gian (An Allegory with Venus and Time, 1754-58) của họa sĩ người Ý Giovanni Tiepolo; sơn dầu trên toan, 292 x 190 cm. Hãy chú ý những chi tiết được vẽ theo góc xiên, như thể được nhìn từ dưới lên.

 

Bức Ẩn dụ với thần Vệ Nữ và thần thời gian mang gam màu tinh tế và nét vẽ nhẹ nhàng của phong cách Rococo, nhưng lại miêu tả khung cảnh thần tiên thay vì một bữa tiệc tình tứ. Thần Vệ Nữ ngồi trên thiên đàng, đang trao đứa bé cho thần thời gian – bạn có thể nhận ra ngài nhờ chiếc đồng hồ cát và lưỡi hái. Đứa trẻ đó là Aeneas – con trai thần Vệ Nữ, vốn mang nửa dòng máu người (á thần) nên phải sống dưới trần và tuân theo quy luật thời gian.

Bức tranh này được đặt vẽ mừng một đứa trẻ chào đời. Tranh mang hình dạng khác thường vì được vẽ vừa khít trên trần một tòa lâu đài ở Ý. Và vì người xem ngắm tranh từ phía dưới, nên tác giả đã dùng thủ pháp phối cảnh không khí để tạo cảm giác như ta đang ngước lên rất cao. Những gam màu dần sáng hơn, các chi tiết dần nhòe đi khi vẽ các đối tượng ở xa và cao hơn. Bởi thế, ta khó có thể nhận ra diện mạo của các nhân vật ở phía trên cùng của bức họa.

 

Một phút nghỉ ngơi

 

Quý bà dùng cà phê trong vườn (A Lady in a Garden Taking coffee, khoảng 1742) của danh họa Pháp Nicolas Lancret; sơn dầu trên toan, 89 x 98 cm.

 

Đây là tranh của một trong những họa sĩ Rococo thành công nhất – Nicolas Lancret. Bức họa mô tả một gia đình trong trang phục thanh lịch của thế kỉ 18. Tuy nhiên, thân mật của khung cảnh. Người mẹ đang bón một thìa cà phê cho con gái nhỏ. Một con búp bê vứt lăn lóc trên mặt đất, và chú chó đang bới luống hoa. Đôi khi, bức họa còn được gọi là Tách Sôcôla (The Cup of Chocolate), nhưng người phục vụ ở bên trái đang cầm một thứ rõ ràng là chiếc ấm cà phê bừng bạc.

 

Đến với Nghệ Thuật - Rosie Dickins

Vũ Hiển & Phạm Quỳnh Châu dịch

Nghệ thuật khác

Giả mạo

Nghệ thuật luôn là thứ đắt đỏ. Những bức tranh nổi tiếng thường có giá hàng triệu đôla, những tên tuổi như Vincent van Gogh đóng góp khá nhiều vào loạt tác phẩm đắt giá...

Tiếng tăm và tiền tài

Các tác phẩm nghệ thuật thường được bán với mức giá ngất ngưởng, một sự thể khiến nhiều người thấy khó hiểu, thậm chí là tức giận. Lí giải chuyện này thật phức tạp. Nghệ thuật...

Bảo quản tranh

Hầu như mọi thứ đều hư hại dần theo thời gian, tranh cũng không là ngoại lệ. Chất liệu làm nên tranh có thể cong vênh, nứt rạn và thôi màu, biến đổi hoàn toàn bức tranh, thậm chí...

Chất liệu của nghệ sĩ

Chất liệu và kĩ thuật của giới họa sĩ đã thay đổi ghê gớm qua từng thế kỉ, từ những màu sắc phải kì công tự chế đến những màu sơn hiện đại bóp phẳng ra từ tuýp. Phần này sẽ...

Ta với ta

Chân dung tự họa phổ biến trong giới nghệ sĩ ít nhất đã 500 năm nay, từ khi những tấm gương loại tốt ra đời. Nhưng hiện giờ, khi nhiếp ảnh chân dung quá phổ biến, họ không còn quan tâm đến chuyện...

Chụp ảnh

Nhiều người băn khoăn liệu nhiếp ảnh có thực sự là nghệ thuật không, một phần vì nó phụ thuộc vào những quy trình hóa học hơn là kĩ thuật dùng cọ vẽ. Nhưng ảnh vẫn cần được sáng...

Quan hệ kiểu mẫu

Theo một số nghệ sĩ và phê bình gia, đặc biệt là những nhà hoạt động nữ quyền, vai trò của phụ nữ trong nghệ thuật đã trở thành một vấn đề chính trị phiền toái và bị tảng...

Những góc nhìn tôn giáo

Mặc dù nhiều nghệ sĩ sử dụng chất liệu và kĩ thuật chư từng xuất hiện trước đây, tác phẩm của họ vẫn thường khai thác những chủ đề từ quá khứ. Từ khoảng thế kỉ thứ 5, Cơ Đốc Giáo đã...

Bên ngoài phòng trưng bày

Nhiều tác phẩm nghệ thuật hiện đại lôi nghệ thuật ra khỏi phòng triển lãm, đến những nơi mà bình thường ta không nghĩ tới – từ nông thôn xa xôi hẻo lánh đến phố xá đông...

Vật chất tối lạnh

Tác phẩm sắp đặt Vật chất tối lạnh của nghệ sĩ người Anh Cornelia Parker là một đống những mảnh vụn treo lơ lửng bằng dây trong suốt giữa căn phòng tối. Một bóng đèn độc nhất chiếu sáng ở chính...

Vượt ngoài khuôn khổ

Với nhiều nghệ sĩ những năm 1960-70, điêu khắc và hội họa truyền thống trở nên quá hạn chế. Họ muốn làm ra những tác phẩm có thể mở rộng biên giới của khái niệm nghệ thuật – và...

Những gương mặt nổi tiếng

Pop art lấy rất nhiều chất liệu từ văn hóa đại chúng, vì thế không ngạc nhiên khi nó thường giới thiệu những gương mặt nổi tiếng từ phim ảnh và nhạc pop. Nhưng mối quan hệ giữa nghệ sĩ và ngôi...

Vệt tóe lớn

Bức Vệt tóe lớn nắm bắt khoảnh khắc một người nhảy xuống bể bơi xanh ngắt dưới bầu trời lung linh màu lam ngọc. Cảm hứng vẽ nên nhiều bức tranh đầy màu sắc và lí tưởng về cuộc sống...

Nghệ thuật đại chúng

Kỉ nguyên hậu chiến chứng kiến sự bùng nổ của hàng hóa sản xuất hàng loạt và giải trí đại chúng. Điều này khơi dậy một nền văn hóa mới được đại chúng (pop-culture). Nhiều nghệ...

Ngoài phố

Khi thế kỉ 20 dần trôi đi, cách nhìn của người ta về thành thị đã thay đổi. Nỗi hào hứng ban đầu của những nhóm như Vị lai đã bị dập tắt sau cuộc suy thoái kinh tế và hậu quả của...

Định hình

Trong những năm 1930-40, một loại hình điêu khắc mới nổi lên ở Châu Âu. Đi tiên phong trong phong cách này là hai nghệ sĩ trẻ người Anh: Henry Moore và Barbara Hepwworth. Họ tạo nên những tác...

New York, New York

Vào những năm  1940-50, một nhóm họa sĩ New York bắt đầu gặt hái danh tiếng khắp thế giới nhờ một loại hình nghệ thuật mới, gọi là Biểu tượng Trừu tượng. Điểm chung gắn kết họ không phải một phong...

Thời hậu chiến

Thế chiến 2 chứng kiến rất nhiều điều khủng khiếp, từ giao tranh khốc liệt và dội bom dân thường cho đến tàn sát có hệ thống hàng triệu người trong các trại tập trung Quốc xã. Kinh hoàng và...

Sức mạnh của sự thuyết phục

Suốt một thời gian dài, nghệ sĩ và chính quyền sử dụng nghệ thuật như một hình thức phản kháng hoặc tuyên truyền, cố gắng nhào nặn tư tưởng của con người. Những hình ảnh có sức thuyết...

Xây dựng tương lai

Nhiều quốc gia cần tái thiết sau những hỗn loạn và tàn phá của Thế chiến 1. Trong những năm tiếp đó, số đông nghệ sĩ bắt đầu quan tâm đến kiến trúc và thiết kế. Kết hợp nghệ thuật với...