Thánh linh và tội đồ

( 03-03-2018 - 01:01 AM ) - Lượt xem: 3296

 DO ART  Đế quốc La Mã bị chia đôi vào cuối thế kỉ 4. Phần phía đông trở thành đế quốc Byzantine, đặt theo tên cố đô Byzantium (nay là thành phố Istanbul – Thổ Nhĩ Kì) và nổi tiếng với nền nghệ thuật Byzantine. So với đế quốc phía tây, Byzantine tồn tại lâu hơn 1.000 năm.

 

Một tôn giáo mới

Cơ đốc giáo đã trở thành tôn giáo chính thức của đế quốc La Mã từ thế kỉ 4, và các chủ đề Cơ đốc rất phổ biến trong nghệ thuật Byzantine. Nhờ mối lưu tâm đến tôn giáo, các nghệ sĩ trăn trở về tinh thần và ít chú ý đến hình dáng thực của mọi thứ. Họ cho rằng việc sáng tạo ra những biểu hiện tôn giáo quan trọng hơn vẽ những cảnh mô phỏng tự nhiên. 

 

Bức tranh khảm thế kỉ 6 thể hiện một tích trong Kinh thánh: chúa Jesus làm phép hóa ra bánh mì và cá đủ cho 5.000 người ăn. Nghệ sĩ đã tạo ra các nhân vật có bóng đổ, trông rất tự nhiên, và dùng nền tranh vàng lộng lẫy nhấn mạnh tính linh thiêng và huyền diệu của khung cảnh.

 

Thời này, rất hiếm người biết đọc biết viết, tranh giúp kể lại tích truyện nên phải thực sự dễ hiểu. Khung cảnh trên chỉ gồm những đường nét giản lược, màu sắc mạnh mẽ, nền trơn màu để thu hút sự chú ý, hơi giống một ô truyện tranh hiện đại. Các nhân vật đều được vẽ với đôi mắt to, có hồn và biểu cảm suy tư, lột tả chất tâm linh của họ. Tuy nhiên, nghệ sĩ vẫn sử dụng những kỹ thuật hiện thực như bóng đổ, là cách người La Mã từng dùng.

 

Tranh khảm mê hoặc

Tranh khảm với màu sắc rực rỡ và sáng chói, từng được dùng để tranh trí cho các nhà thờ Byzantine. Tranh khảm được làm từ những mảnh gương hoặc đá nhỏ xíu; một bức khảm lớn gồm tới vài triệu mảnh. Chúng được gắn với các góc nghiêng lệch nhau một chút, để có thể phản chiếu ánh sáng từ nhiều hướng khác nhau và tạo ra hiệu ứng lấp lánh. 

 

Tranh khảm trên tường và trần của một nhà nguyện từ thế kỉ 12 ở Palermo, Sicily (Ý)

 

Những kẻ bài thánh

Cùng với sự lớn mạnh của Cơ đốc giáo, hình ảnh các nhân vât tôn giáo được trang hoàng lộng lẫy (còn gọi là hình Thánh) trở nên phổ biến. Nhưng đây lại chính là nguồn cơn của những tranh luận gay gắt giữa nhóm người đứng đầu các nhà thờ. Một số cho rằng hình thánh giúp rao giảng tôn giáo. Số khác lại tin rằng các tranh hay tượng đó chẳng có gì linh thiêng, chỉ là thứ thánh thần giả hiệu, cần bị phá bỏ. Nhóm này được gọi tên là những kẻ bài thánh (iconoclast).

 

Đây là bức hình thánh ở Ý, thế kỉ 10, mô tả Đức mẹ đồng trinh Mary đang ôm chúa hài đồng. Hình hài trong tranh có chút cứng nhắc, nhưng diện mạo khá chuẩn mực.

 

Thánh thần và biểu tượng

Trong hội họa, thánh thần thường được vẽ cùng những biểu tượng đặc trưng, giúp người xem dễ dàng nhận diện. Mũi giáo và yêu quái trong bức tranh dưới đây là vật tượng trưng cho Thánh George, giúp người xem dễ dàng nhận diện. Theo truyền thuyết, ngài từng giết rồng bằng một mũi giáo.  

 

Hình tượng Thánh George trong nghệ thuật Byzantine thế kỉ 15, được vẽ tại Nga.

 

Khi một biểu tượng gắn kết với nhóm người nhất định, vị thánh sẽ được tôn làm thần bảo hộ hoặc thánh bổn mạng của họ. Như Thánh Catherine được nhận dạng bằng hình ảnh chiếc bánh xe, đã trở thành thánh bảo hộ cho những người thợ làm bánh xe. 

 

Đến với Nghệ Thuật - Rosie Dickins

Vũ Hiển & Phạm Quỳnh Châu dịch

Nghệ thuật khác

Giả mạo

Nghệ thuật luôn là thứ đắt đỏ. Những bức tranh nổi tiếng thường có giá hàng triệu đôla, những tên tuổi như Vincent van Gogh đóng góp khá nhiều vào loạt tác phẩm đắt giá...

Tiếng tăm và tiền tài

Các tác phẩm nghệ thuật thường được bán với mức giá ngất ngưởng, một sự thể khiến nhiều người thấy khó hiểu, thậm chí là tức giận. Lí giải chuyện này thật phức tạp. Nghệ thuật...

Bảo quản tranh

Hầu như mọi thứ đều hư hại dần theo thời gian, tranh cũng không là ngoại lệ. Chất liệu làm nên tranh có thể cong vênh, nứt rạn và thôi màu, biến đổi hoàn toàn bức tranh, thậm chí...

Chất liệu của nghệ sĩ

Chất liệu và kĩ thuật của giới họa sĩ đã thay đổi ghê gớm qua từng thế kỉ, từ những màu sắc phải kì công tự chế đến những màu sơn hiện đại bóp phẳng ra từ tuýp. Phần này sẽ...

Ta với ta

Chân dung tự họa phổ biến trong giới nghệ sĩ ít nhất đã 500 năm nay, từ khi những tấm gương loại tốt ra đời. Nhưng hiện giờ, khi nhiếp ảnh chân dung quá phổ biến, họ không còn quan tâm đến chuyện...

Chụp ảnh

Nhiều người băn khoăn liệu nhiếp ảnh có thực sự là nghệ thuật không, một phần vì nó phụ thuộc vào những quy trình hóa học hơn là kĩ thuật dùng cọ vẽ. Nhưng ảnh vẫn cần được sáng...

Quan hệ kiểu mẫu

Theo một số nghệ sĩ và phê bình gia, đặc biệt là những nhà hoạt động nữ quyền, vai trò của phụ nữ trong nghệ thuật đã trở thành một vấn đề chính trị phiền toái và bị tảng...

Những góc nhìn tôn giáo

Mặc dù nhiều nghệ sĩ sử dụng chất liệu và kĩ thuật chư từng xuất hiện trước đây, tác phẩm của họ vẫn thường khai thác những chủ đề từ quá khứ. Từ khoảng thế kỉ thứ 5, Cơ Đốc Giáo đã...

Bên ngoài phòng trưng bày

Nhiều tác phẩm nghệ thuật hiện đại lôi nghệ thuật ra khỏi phòng triển lãm, đến những nơi mà bình thường ta không nghĩ tới – từ nông thôn xa xôi hẻo lánh đến phố xá đông...

Vật chất tối lạnh

Tác phẩm sắp đặt Vật chất tối lạnh của nghệ sĩ người Anh Cornelia Parker là một đống những mảnh vụn treo lơ lửng bằng dây trong suốt giữa căn phòng tối. Một bóng đèn độc nhất chiếu sáng ở chính...

Vượt ngoài khuôn khổ

Với nhiều nghệ sĩ những năm 1960-70, điêu khắc và hội họa truyền thống trở nên quá hạn chế. Họ muốn làm ra những tác phẩm có thể mở rộng biên giới của khái niệm nghệ thuật – và...

Những gương mặt nổi tiếng

Pop art lấy rất nhiều chất liệu từ văn hóa đại chúng, vì thế không ngạc nhiên khi nó thường giới thiệu những gương mặt nổi tiếng từ phim ảnh và nhạc pop. Nhưng mối quan hệ giữa nghệ sĩ và ngôi...

Vệt tóe lớn

Bức Vệt tóe lớn nắm bắt khoảnh khắc một người nhảy xuống bể bơi xanh ngắt dưới bầu trời lung linh màu lam ngọc. Cảm hứng vẽ nên nhiều bức tranh đầy màu sắc và lí tưởng về cuộc sống...

Nghệ thuật đại chúng

Kỉ nguyên hậu chiến chứng kiến sự bùng nổ của hàng hóa sản xuất hàng loạt và giải trí đại chúng. Điều này khơi dậy một nền văn hóa mới được đại chúng (pop-culture). Nhiều nghệ...

Ngoài phố

Khi thế kỉ 20 dần trôi đi, cách nhìn của người ta về thành thị đã thay đổi. Nỗi hào hứng ban đầu của những nhóm như Vị lai đã bị dập tắt sau cuộc suy thoái kinh tế và hậu quả của...

Định hình

Trong những năm 1930-40, một loại hình điêu khắc mới nổi lên ở Châu Âu. Đi tiên phong trong phong cách này là hai nghệ sĩ trẻ người Anh: Henry Moore và Barbara Hepwworth. Họ tạo nên những tác...

New York, New York

Vào những năm  1940-50, một nhóm họa sĩ New York bắt đầu gặt hái danh tiếng khắp thế giới nhờ một loại hình nghệ thuật mới, gọi là Biểu tượng Trừu tượng. Điểm chung gắn kết họ không phải một phong...

Thời hậu chiến

Thế chiến 2 chứng kiến rất nhiều điều khủng khiếp, từ giao tranh khốc liệt và dội bom dân thường cho đến tàn sát có hệ thống hàng triệu người trong các trại tập trung Quốc xã. Kinh hoàng và...

Sức mạnh của sự thuyết phục

Suốt một thời gian dài, nghệ sĩ và chính quyền sử dụng nghệ thuật như một hình thức phản kháng hoặc tuyên truyền, cố gắng nhào nặn tư tưởng của con người. Những hình ảnh có sức thuyết...

Xây dựng tương lai

Nhiều quốc gia cần tái thiết sau những hỗn loạn và tàn phá của Thế chiến 1. Trong những năm tiếp đó, số đông nghệ sĩ bắt đầu quan tâm đến kiến trúc và thiết kế. Kết hợp nghệ thuật với...