Thành thị và đồng quê

( 10-03-2018 - 11:19 PM ) - Lượt xem: 3031

 DO ART  Cảnh nông thôn và thành thị rất phổ biến ở thế kỉ 17, khi mọi người bắt đầu coi đó là những chủ đề phù hợp để đưa vào tranh. Một số họa sĩ vẫn vẽ những khung cảnh tưởng tượng tuyệt đẹp. Nhưng các bức họa ra đời vào thời điểm Cộng hòa Hà Lan mới độc lập lại có xu hướng vẽ về đời sống thật. Những công dân nền cộng hòa giàu lòng ái quốc mong muốn tranh vẽ phải lột tả được những đặc điểm riêng của nơi họ sinh sống, dù là làng quê hay thành phố.

 

Đẹp như thiên đường

Họa sĩ Pháp Claude là một trong những người đầu tiên vẽ tranh vẫn mang tính kể chuyện. Bức họa dưới đây là được cho là vẽ về Hagar – một nhân vật trong Kinh thánh, cùng một thiên thần. Nhưng họ chỉ được vẽ nhỏ xíu ở tiền cảnh. Tâm điểm của bức tranh là cảnh thiên nhiên tuyệt trần sau lưng họ. Khung cảnh được bố cục hơi giống cảnh trí sân khấu: cây cối và bóng đổ sẫm màu, bao trọn lấy quang cảnh chan hòa ánh nắng của một con sông và những ngọn đồi, đang nhạt dần về phía xa trong một màn phối cảnh không khí đầy cảm xúc. Hiệu ứng này thật mơ màng – khác hẳn với phong cách hội họa Hà Lan đậm chất thực tế. 

 

Phong cảnh với Hagar và thiên thần (Landscape with Hagar and the Angel, 1646) của Claude Gellée, nghệ danh là Claude Lorrain hoặc Claude; sơn dầu trên toan, dán lên gỗ, 53 x 44 cm.

 

Cảnh như thật 

 

Con đường ở Middelharnis (The Avenue at Middelharnis, 1689) của Meindert Hobbema.

 

Bức họa trên vẽ một đại điểm thực: Middelharnis ở miền nam Hà Lan. Tranh vẽ chính xác đến mức nếu bây giờ có dịp ghé thăm, bạn vẫn có thể nhận ra được nơi này. Trong tranh, mảnh đất bằng phẳng, và những hàng cây vươn thẳng lên trời đem lại cho người xem một góc nhìn đầy ấn tượng. Nhiều họa sĩ Hà Lan rất lưu tâm đến bầu trời, vì theo họ, mặt đất chẳng có gì đáng chú ý. Hai phía của con đường này khác hẳn nhau. Bên trái, cây cối um tùm và haong vu, nhưng bên phải lại chuyển thành một nhà vườn gọn ghẽ. Đó là minh chứng cho thành tựu của người dân Hà Lan trong canh tác.

 

Gọn và sạch

 

Sân trong của một ngôi nhà ở Delft (The Courtyard of a House in Delft, 1658) của Pieter de Hooch; sơn dầu trên toan, 74 x 60 cm.

 

Bức tranh bên phải của họa sĩ người Hà Lan Pieter de Hooch  vẽ khoảng sân nhỏ của một ngôi nhà ở thị trấn Delft (Hà Lan), nơi ông sống thời bấy giờ. Về sau, ông chuyển về Amterdam và vẽ tranh về giới thượng lưu. Nhưng ông vẫn nổi danh nhất với các tác phẩm vẽ cảnh gia đình bình dị như bức tranh bên phải, mang nét điển hình của nghệ thuật Hà Lan thời này.

Ngắm kĩ bức tranh, bạn sẽ thấy Pieter de Hooch chớp được bao nhiêu chi tiết. Tấm bảng khắc chữ phía trên cửa vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Những hoa văn tạo nên từ gạch và đá lát, cùng góc nhìn lùi xa vào một hành lang trong nhà đã bộc lộ được tài phối cảnh của họa sĩ. Sân nhà nhà được quét sạch sẽ, người phụ nữ đang mỉm cười cùng một đứa trẻ có lẽ nhằm gợi lên cảm giác mãn nguyện của đời sống gia đình hạnh phúc.

 

Vận dụng kĩ xảo

 

Quang cảnh thị trấn Delft, với sạp bán nhạc cụ (A view of Delft, with a Musical Instrument Seller’s Stall, 1652) của họa sĩ Hà Lan Carel Fabritius; sơn dầu trên toan gắn vào ván gỗ hồ đào, 15 x 32 cm.

 

Bức tranh dưới đây cho ta thấy khung cảnh khác của thị trấn Delft: góc nhìn dọc theo con phố, với sạp bán nhạc cụ, nhà thờ và tòa thị chính. Nhưng con phố uốn cong kì dị, bởi thế ngay từ cái nhìn đầu tiên, ta có thể thấy mọi thứ dường như khá phi thực. Họa sĩ Carel Fabritius rất quan tâm đến các dụng cụ quang học như buồng tối (xem bài Những ngón nghề)- một công cụ giúp ông vẽ chuẩn xác hơn. Ông cũng là bậc thầy về phối cảnh. Bởi thế ông đã cố tình bóp méo khung cảnh, như một thủ thuật thị giác. Để thấy cảnh vật thật, không bị méo mó, ta phải dùng một chiếc hộp đặc biệt. 

 

 

Đến với Nghệ Thuật - Rosie Dickins

Vũ Hiển & Phạm Quỳnh Châu dịch

Nghệ thuật khác

Giả mạo

Nghệ thuật luôn là thứ đắt đỏ. Những bức tranh nổi tiếng thường có giá hàng triệu đôla, những tên tuổi như Vincent van Gogh đóng góp khá nhiều vào loạt tác phẩm đắt giá...

Tiếng tăm và tiền tài

Các tác phẩm nghệ thuật thường được bán với mức giá ngất ngưởng, một sự thể khiến nhiều người thấy khó hiểu, thậm chí là tức giận. Lí giải chuyện này thật phức tạp. Nghệ thuật...

Bảo quản tranh

Hầu như mọi thứ đều hư hại dần theo thời gian, tranh cũng không là ngoại lệ. Chất liệu làm nên tranh có thể cong vênh, nứt rạn và thôi màu, biến đổi hoàn toàn bức tranh, thậm chí...

Chất liệu của nghệ sĩ

Chất liệu và kĩ thuật của giới họa sĩ đã thay đổi ghê gớm qua từng thế kỉ, từ những màu sắc phải kì công tự chế đến những màu sơn hiện đại bóp phẳng ra từ tuýp. Phần này sẽ...

Ta với ta

Chân dung tự họa phổ biến trong giới nghệ sĩ ít nhất đã 500 năm nay, từ khi những tấm gương loại tốt ra đời. Nhưng hiện giờ, khi nhiếp ảnh chân dung quá phổ biến, họ không còn quan tâm đến chuyện...

Chụp ảnh

Nhiều người băn khoăn liệu nhiếp ảnh có thực sự là nghệ thuật không, một phần vì nó phụ thuộc vào những quy trình hóa học hơn là kĩ thuật dùng cọ vẽ. Nhưng ảnh vẫn cần được sáng...

Quan hệ kiểu mẫu

Theo một số nghệ sĩ và phê bình gia, đặc biệt là những nhà hoạt động nữ quyền, vai trò của phụ nữ trong nghệ thuật đã trở thành một vấn đề chính trị phiền toái và bị tảng...

Những góc nhìn tôn giáo

Mặc dù nhiều nghệ sĩ sử dụng chất liệu và kĩ thuật chư từng xuất hiện trước đây, tác phẩm của họ vẫn thường khai thác những chủ đề từ quá khứ. Từ khoảng thế kỉ thứ 5, Cơ Đốc Giáo đã...

Bên ngoài phòng trưng bày

Nhiều tác phẩm nghệ thuật hiện đại lôi nghệ thuật ra khỏi phòng triển lãm, đến những nơi mà bình thường ta không nghĩ tới – từ nông thôn xa xôi hẻo lánh đến phố xá đông...

Vật chất tối lạnh

Tác phẩm sắp đặt Vật chất tối lạnh của nghệ sĩ người Anh Cornelia Parker là một đống những mảnh vụn treo lơ lửng bằng dây trong suốt giữa căn phòng tối. Một bóng đèn độc nhất chiếu sáng ở chính...

Vượt ngoài khuôn khổ

Với nhiều nghệ sĩ những năm 1960-70, điêu khắc và hội họa truyền thống trở nên quá hạn chế. Họ muốn làm ra những tác phẩm có thể mở rộng biên giới của khái niệm nghệ thuật – và...

Những gương mặt nổi tiếng

Pop art lấy rất nhiều chất liệu từ văn hóa đại chúng, vì thế không ngạc nhiên khi nó thường giới thiệu những gương mặt nổi tiếng từ phim ảnh và nhạc pop. Nhưng mối quan hệ giữa nghệ sĩ và ngôi...

Vệt tóe lớn

Bức Vệt tóe lớn nắm bắt khoảnh khắc một người nhảy xuống bể bơi xanh ngắt dưới bầu trời lung linh màu lam ngọc. Cảm hứng vẽ nên nhiều bức tranh đầy màu sắc và lí tưởng về cuộc sống...

Nghệ thuật đại chúng

Kỉ nguyên hậu chiến chứng kiến sự bùng nổ của hàng hóa sản xuất hàng loạt và giải trí đại chúng. Điều này khơi dậy một nền văn hóa mới được đại chúng (pop-culture). Nhiều nghệ...

Ngoài phố

Khi thế kỉ 20 dần trôi đi, cách nhìn của người ta về thành thị đã thay đổi. Nỗi hào hứng ban đầu của những nhóm như Vị lai đã bị dập tắt sau cuộc suy thoái kinh tế và hậu quả của...

Định hình

Trong những năm 1930-40, một loại hình điêu khắc mới nổi lên ở Châu Âu. Đi tiên phong trong phong cách này là hai nghệ sĩ trẻ người Anh: Henry Moore và Barbara Hepwworth. Họ tạo nên những tác...

New York, New York

Vào những năm  1940-50, một nhóm họa sĩ New York bắt đầu gặt hái danh tiếng khắp thế giới nhờ một loại hình nghệ thuật mới, gọi là Biểu tượng Trừu tượng. Điểm chung gắn kết họ không phải một phong...

Thời hậu chiến

Thế chiến 2 chứng kiến rất nhiều điều khủng khiếp, từ giao tranh khốc liệt và dội bom dân thường cho đến tàn sát có hệ thống hàng triệu người trong các trại tập trung Quốc xã. Kinh hoàng và...

Sức mạnh của sự thuyết phục

Suốt một thời gian dài, nghệ sĩ và chính quyền sử dụng nghệ thuật như một hình thức phản kháng hoặc tuyên truyền, cố gắng nhào nặn tư tưởng của con người. Những hình ảnh có sức thuyết...

Xây dựng tương lai

Nhiều quốc gia cần tái thiết sau những hỗn loạn và tàn phá của Thế chiến 1. Trong những năm tiếp đó, số đông nghệ sĩ bắt đầu quan tâm đến kiến trúc và thiết kế. Kết hợp nghệ thuật với...