DO ART Thế kỉ 14, phần lớn các bức họa được vẽ cho nhà thờ và các công trình Cơ đốc giáo, vì thế các cảnh trong tranh cũng mang tính tôn giáo – như hình ảnh của thánh thần hoặc tích Kinh thánh. Chỉ một số ít tranh được đặt riêng cho các cá nhân, nhưng cũng vẫn là tranh tôn giáo, phục vụ việc cầu nguyện.
Thiên quốc và hạ giới
Đức mẹ Đồng trinh Mary là hình tượng cực kỳ quan trọng trong dòng tranh tôn giáo thời nay. Người được coi là cầu nối giữa Thiên quốc và hạ giới (Địa đàng và trần thế), kết nối chúng ta với Chúa trời: Đức mẹ cũng là người phàm trần, nhưng hạ sinh Chúa Jesus, con trai của Chúa trời. Bởi vậy, Đức mẹ Mary ngự ở vị trí trung tâm của các bệ thờ lớn như bức hình dưới đây.
Lễ đăng quang của Đức mẹ Đồng trinh (The Coronation of the Virgin, 1370-71) của nghệ sĩ người Ý Jacopo di Cione và các môn đồ; màu keo trứng trên gỗ dương, 207x114 cm. Thoạt tiên, bức tranh này được vẽ cho một nhà thờ tại Florence (Ý). Đặc tả Chúa Jesus đang trao vương miện cho Đức mẹ Mary – Nữ hoàng Thiên quốc.
Trang phục ấn tượng
Những bức tranh lớn nhất thường dùng để tô điểm cho bệ thờ, vì đây là nơi thu hút sự chú ý của mọi tín đồ, các bức tranh trang trí khổng lồ thường gồm nhiều tấm rời ghép lại, đặt ngay sau bệ thờ, với màu sắc rực rỡ và được thếp vàng. Quy mô đồ sộ cùng những vật liệu đắt tiền tạo cho con chiên ấn tượng về vinh quang của Chúa. Bản thân những hình ảnh ấy còn giúp người không biết đọc cũng hiểu được các tích truyện trong Kinh thánh.
Công việc tay chân
Thời kỳ này, các nghệ sĩ được xem như thợ thủ công và công việc của họ dựa chủ yếu vào tài khéo léo của đôi tay. Họ cùng làm việc trong những xưởng họa lớn, mỗi tác phẩm là công sức của cả nhóm người. để tạo ra được tác phẩm lớn như bức tranh trên, cả xưởng phải mất một năm mới hoàn thành. Các nghệ sĩ hiếm khi gặt hái được danh tiếng một cách đơn độc, và thông thường, khi đạt đưuọc thành công cá nhân, người nghệ sĩ sẽ tự mở ra các xưởng họa riêng.
Nhà bảo trợ và ác quỷ
Các bức tranh trong nhà thờ thường do một nhân vật giàu có hoặc người cung tiến đóng góp thay vì tự thân nhà thờ chi trả. Đôi khi người cung tiến cũng được vẽ vào tranh, song hình ảnh của họ trong tranh nhỏ hơn các nhân vật thần thánh, thể hiện rằng họ không quan trọng bằng. Việc đặt người cung tiến vào khung cảnh tôn giáo cũng là một cách quảng bá lòng mộ đạo và sự hào phóng của họ.
Thánh Michael và ác quỷ (Saint Michael and the Devil,1468) của Bartolomé Bermejo; sơn dầu trên gỗ, 179x82cm. Hình dáng con quỷ gồm các chi tiết từ vài loài thú như rắn, vịt và ếch kết hợp lại.
Bức Thánh Michael và ác quỷ mô tả cảnh Thánh Michael (còn gọi là Tổng lãnh Thiên thần Michael) đang kết liễu con quỷ nhỏ có hàm răng nhọn hoắt. Bên cạnh ngài là một người đàn ông với kích thước nhỏ hơn nhiều, đang quỳ gối cầu nguyện. Đó là ngài Antonio Juan, người tài trợ cho bức tranh. Chẳng ai biết dung mạo Thánh Michael ra sao, nhưng trong tranh ngài được vẽ rất khôi ngô và dũng mãnh. Còn Antonio được vẽ với những nét độc đáo, nên rất có thể đây là chân dung thực của của ông. Antonio dường như không hề dính dáng đến sự việc trước mắt. Có lẽ ông đang cầu Thánh Micheal, với biểu cảm có phần điềm tĩnh.
Đến với Nghệ Thuật - Rosie Dickins
Vũ Hiển & Phạm Quỳnh Châu dịch