DO ART Thập niên 60-70 của thế kỉ 19 nở rộ trào lưu vẽ ngoại cảnh ở ngoài trời. Bản thân việc đó không phải là điều gì mới mẻ, nhiều họa sĩ thế kỉ 18 đã kí họa ngoài trời. Nhưng bây giờ, lần đầu tiên các họa sĩ hoàn thiện toàn bộ tác phẩm ngay giữa cảnh thiên nhiên.
Màu vẽ cơ động
Các họa cụ mới được phát minh vào những năm 1850 là một trong những yếu tố giúp việc vẽ tranh ngoài trời trở nên khả thi. Giờ đây, họa sĩ có thể mua màu pha sẵn, đựng trong hộp xách tay hoặc ống tuýp bằng kim loại có nắp đậy. Nhờ đó, họ có thể mang màu vẽ đến mọi nơi.
Monet sáng tác trên thuyền tại Argenteuil (Monet Working on his Boat in Argenteuil, 1874) của Édouard Manet; sơn dầu trên toan, 83 x 101 cm. Bức họa của Manet vẽ về Claude Monet, người bạn và cũng là đồng nghiệp của ông, cho thấy Monet luôn sẵn sàng dựng xưởng vẽ ở bất cứ đâu.
Khó khăn thực tế
Việc vẽ tranh ngoài trời gây ra nhiều khó khăn trên thực tế. Trời có thể lạnh thấu xương như khi Pissarro vẽ bức Đồi Fox. Hoặc với Claude Monet là sáng tác trên thuyền, rất chòng chành, bấp bênh. Còn nếu vẽ trên bãi biền, gió có thể thổi cát lên bức họa. Tuy nhiên, các họa sĩ thấy mọi khó khăn đều rất đáng, để đổi lại cảm giác tức thì và tươi mới họ có được khi sáng tác ngay tại chỗ.
Đồi Fox, thượng Norwood (Fox Hill, Upper Norwood, 1870) của Camille Pissarro; sơn dầu trên toan, 35 x 46 cm. Pissarro rất quan tâm tới các hiệu ứng của tuyết. Hãy nhìn những vệt màu lam nhạt ông vẽ trên phần bóng râm trong tranh.
Ấn tượng đậm nét
Những bức vẽ ngoài trời kiểu mới đã khắc họa các chủ thể hiện đại bằng những mảng màu mạnh, cùng nét vẽ đứt quãng, để lại một tác phẩm [tuy] hoàn thiện [nhưng] khá gồ ghề, sơ sài. Dù bỏ nhiều thời gian để hoàn thành tác phẩm, các họa sĩ vẫn muốn tranh của mình mang vẻ ngẫu nhiên, chớp được những tác động sáng – tối thoáng qua.
Thời đó, các nhà phê bình công kích phong cách vẽ mới này là cố tỏ ra “ấn tượng” và thô ráp. Chính lời nhạo báng đó đã tạo nên cái tên của trường phái Ấn tượng mà ta biết ngày nay. Nhiều họa sĩ Ấn tượng về sau đã gặt hái thành công to lớn, trong đó có Auguste Renoir, Berthe Morisot, Alfred Sisley, Monet và Pissarro. Tuy nhiên, ban đầu, tác phẩm của họ đều bị từ chối trưng bày ở những triển lãm chính thức.
Monet đã vẽ bức tranh này khi đang đi nghỉ ở miền bắc nước Pháp. Người phụ nữ phía bên trái bức tranh là vợ ông – bà Camille.
Tươi và sáng
Chèo thuyền trên sông Seine (Boating on the Seine, khoảng 1879-80) của Pierre – Auguste Renoir; sơn dầu trên toan, 71 x 92 cm.
Trong bức Chèo thuyền trên sông Seine, Renoir đã dùng những gam màu tươi sáng để tạo ấn tượng về một khung cảnh chan hòa ánh nắng. Hiệu ứng càng được phóng đại vì ông đặt những gam màu bổ túc sát cạnh nhau. Chẳng hạn, ông vẽ chiếc thuyền màu cam khiến cho làn nước xanh xung quanh trông sáng rực hẳn lên.
Đến với Nghệ Thuật - Rosie Dickins
Vũ Hiển & Phạm Quỳnh Châu dịch